Arts draagt met pianomuziek bij aan welzijn IC-patiënten
23-01-2020
Neuroloog-intensivist Peter van Vliet speelt piano op de Intensive Care (IC) van het Haaglanden Medisch Centrum Westeinde ziekenhuis. De muziek, te horen in de aflevering 'Een aanraking op afstand' van de podcast Vervormer, is aangenaam om naar te luisteren. "Van Vliet doet dat als burger en buiten zijn diensten om. Hij laat zijn witte jas uit," zegt Marco Raaphorst, maker van de podcast.
De arts wil met zijn muziek bijdragen aan het welzijn van patiënten. Dat vindt hij net zo belangrijk als de behandeling, vertelt Van Vliet. De geïmproviseerde klanken hebben effect, weet hij inmiddels. "Muziek heeft een rustgevende werking: de hartslag gaat omlaag en de ademhaling wordt rustiger." Een IC-verpleegkundige zegt op 'Een aanraking op afstand': "De intensivist wil niet alleen als dokter helend werken, hij doet dat ook met zijn muziek."
Schroom
Terwijl
zij spreekt klinken op de achtergrond piepjes van de overal aanwezige apparatuur.
Raaphorst: "Ik heb met Peter op zijn werkkamer gesproken, en ik heb opnamen op
de IC gemaakt. Toen ik de afdeling opliep, voelde ik een brok in mijn keel. Het
is heel bijzonder dat daar een arts zit te spelen. Ik hoorde zelfs ergens een
applausje. Familieleden waarderen het."
Toch vroeg de neuroloog/intensivist zich aanvankelijk af of het wel
gepast was om op de IC piano te spelen. Die schroom is er nog steeds hoewel 'de
drempel steeds lager wordt'. Raaphorst verwachtte fluisterende mensen op de
afdeling. "Maar het verplegend personeel spreekt hardop patiënten aan, en raakt
hen ook aan. Patiënten voelen dat zij aandacht krijgen."
MuzIC
Er wordt overigens op meer IC's muziek gemaakt dankzij
MuzIC, een organisatie die zorgt voor speciaal opgeleide musici die getraind
zijn door IC-professionals. Van Vliet is een van de weinige artsen die
musiceert. "Hij speelt geïmproviseerde pop. Het is heel toegankelijke en
rustgevende muziek. Peter heeft in bands gespeeld, is nog steeds actief en gaat
vaak naar concerten in bijvoorbeeld het Paard," vertelt Raaphorst die zelf ook
muzikant is. Op maandag 27 januari zijn hij en Peter van Vliet tussen 18.00 en
19.00 te gast bij Omroep West in het radioprogramma Studio Haagsche Bluf.
Menselijke maat
Raaphorst
constateert op zijn podcast een veranderend inzicht bij de medische wereld. "Er
werd altijd feitelijk gekeken naar de behandeling van een patiënt: meetbaar en
resultaatgericht. Nu raakt men er steeds meer van overtuigd dat de menselijke
maat zou moeten gelden, zodat er naast aandacht voor het herstel van de patiënt
er ook gezorgd wordt voor een prettige omgeving en aandacht voor de naasten."
Diep basisgevoel
Muziek
kan daarbij helpen, vinden ook IC-verpleegkundigen Betty Loef en Brigitte Meerding-Visser.
Zo vertellen ze onder meer: "Ik kan me voorstellen dat als je zo ziek bent, je terugkeert
naar een heel diep basisgevoel en je muziek dan als troostvol ervaart. Je gaat
terug naar je kind zijn, je bent ziek en je moeder zingt voor je; dat geeft
rust en troost. Misschien is dat wel het geheim: je veilig voelen." Het pianospel brengt reacties teweeg bij
patiënten, hebben ze gemerkt. "Sommigen openen hun ogen, zoeken het geluid op
door met hun hoofd te draaien. Of ze maken beweginkjes op de muziek."
Aandacht heeft een heilzame werking. Van Vliet op de podcast: "We weten dat we de dosering van pijnstillers kunnen verlagen als een patiënt op een andere manier aandacht krijgt. Je ziet bij operaties dat dit zo werkt. Ik denk dat je dat op die manier ook van muziek kunt zeggen."
Magisch moment
Terwijl
Van Vliet op de achtergrond speelt, vraagt een van de verpleegkundigen
Raaphorst wat de muziek met hém doet. Het overvalt hem. Na enige aarzeling zegt
hij: "Deze muziek zou ik zelf niet zo gauw kiezen, toch raakt het me. Muziek
heeft zin, is nuttig. Zo voelt het echt." Nu reageert hij: "Ik begon te
hakkelen en bedacht dat ik beter buiten de IC met de verpleegkundigen had
kunnen praten. Want hoe monteer je muziek en een gesprek? Later realiseerde ik
me dat zij het mij alleen kon vragen omdat Peter speelde. Eigenlijk is het een
magisch moment. De montage was een stevige klus, maar het is gelukt."
De
aflevering is te beluisteren op:
https://vervormer.nl/aflevering/aanraking-afstand